يادداشت‌هاي زيرزميني

يادداشت‌هاي زير زميني

اثر فئودورداستايفسكي

این کتاب، رمانی کوتاه و برجسته از فیودور داستایوفسکی است که به‌عنوان یکی از آثار پیشگام در ادبیات اگزیستانسیالیسم شناخته می‌شود. این اثر شامل دو بخش مجزا است که هر دو از زبان یک راوی ناشناس روایت می‌شوند. بخش اول، با عنوان «زیرزمین»، مونولوگ فلسفی و بی‌وقفه این راوی است. او که خود را یک کارمند بازنشسته در سن پترزبورگ معرفی می‌کند، به نقد جامعه و اندیشه‌های زمان خود می‌پردازد. این بخش شامل افکار عمیق او درباره موضوعاتی چون جبرگرایی، اراده آزاد، منطق، عقلانیت و ماهیت رنج انسانی است. شخصیت اصلی با سرسختی به ارزش‌های مورد تأیید جامعه پشت می‌کند و خود را در انزوا و «زیرزمین» افکار خود محبوس می‌سازد.

بخش دوم، با عنوان «در باب برف تَر»، روایتی از چند رویداد کلیدی در زندگی این شخصیت است که در آن، او تلاش می‌کند تا با افراد دیگر ارتباط برقرار کند اما در نهایت به انزوا و شکست کشیده می‌شود. این بخش به تفصیل به روابط او با یک افسر، همکلاسی‌های سابقش و یک فاحشه به نام لیزا می‌پردازد. این تعاملات، ضعف‌ها و تناقضات شخصیت او را آشکار می‌کند. شخصیت اصلی، در عین اینکه از انزوا رنج می‌برد، از برقراری ارتباط واقعی با دیگران هراس دارد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که افکار فلسفی بخش اول در قالب داستان‌های بخش دوم تجلی پیدا می‌کنند.